Dzień Jedności Kresowian. Fotorealcja

Dzień Jedności Kresowian ustanawiamy 2 października w rocznicę Unii w Horodle (1413), która była jednym z najważniejszych aktów przenoszących najlepsze zdobycze polskie na wschód Europy.

Przez sześć wieków Kresy tworzyły nasze dzieje i pomimo zmienności granic, zajmowały wielkie obszary Rzeczypospolitej. Tam powstała niezwykła i bogata cywilizacja oparta na wartościach zachodniochrześcijańskich, okazałe zabytki kultury materialnej i duchowej. Na tym pograniczu dialektów, wiar i narodowości rodzili się znakomici pisarze, utalentowani artyści, wybitni uczeni, wielcy dowódcy i politycy. Kresy miały ogromny wpływ na polską świadomość narodową, stanowiły i po części nadal stanowią naszą ojczyznę symboliczną. Na tym pomoście łączącym Zachód i Wschód Europy ukształtował się polski romantyzm i idee niepodległościowe, jednak z czasem pojawiły się też ostre konflikty etniczne, bezwzględna walka o "dusze" i stan posiadania, ideologie, które zasiały ziarno nienawiści do polskich sąsiadów i zebrały krwawe żniwo.

Czas wojenny, okupacja sowiecka i niemiecka przyniosły dla polskich obywateli niepowetowane straty – deportacje, wymordowanie inteligencji i ziemiaństwa, pacyfikacje wsi, Holocaust, ludobójstwo na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej, wynarodowienie. Po II wojnie światowej w wyniku uzgodnień przywódców trzech mocarstw – Winstona Churchilla, Franklina D. Roosevelta i Józefa Stalina – Polska utraciła połowę swojego terytorium państwowego na rzecz Związku Sowieckiego, a po rozpadzie Bloku Wschodniego – na rzecz postsowieckich niepodległych republik. Powojenne masowe wypędzenia Polaków z ziemi ojczystej dopełniły zagłady Polskich Kresów. Ich mieszkańcy zostali rozproszeni po całym świecie. W kraju byli przemilczani i zwalczani. W dowodach osobistych jako miejsce urodzenia mieli wpisane ZSRR. Wystarczyło pół wieku, by tereny tak oczywiście znaczące dla polskości i jej kultury odpłynęły w nicość publicznych ram pamięci (prof. dr hab. Zdzisław Julian Winnicki).

Na Kresach kultura polska byłą najwyższą, przyciągała inne narody, a jednocześnie pozwalała im zachować własną tożsamość – litewską, ruską, żydowską, ormiańską, karaimską, tatarską … Przynależność do narodu polskiego opierała się na wolność i tolerancji. Odwoływanie się do tego wielkiego dorobku Rzeczypospolitej staje się szczególnie ważne w obliczu zastępowania ideologii komunistycznej byłego Związku Sowieckiego ideologią szowinistyczną państw narodowych.

Pragniemy przywrócić Polakom świadomość dziedzictwa Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej jako wspólnej spuścizny istotnej dla bezpieczeństwa państwa, bytu narodu, jego tożsamości i kultury. Chcemy oddać sprawiedliwość tej części naszej historii, której tyle zawdzięczamy oraz jej depozytariuszom – Kresowianom. Uważamy za swój obowiązek przypominanie prawdy historycznej o zamierzonym i okrutnym likwidowaniu narodu polskiego oraz przestrzeganie współczesnej Europy przed wpływem i skutkami ideologii opartych na pogardzie dla człowieka.