Jonas Öhman otrzymał nagrodę „Przyjaciela Litwy” w plebiscycie „Nagrody Globalnej Litwy". Od 20 lat mieszkający na Litwie Szwed Öhman został uhonorowany za filmy o historii walk państwa litewskiego: „Czerwone lata”, „Trajektoria wolności”, Rozmowa z narodowcami” i wiele innych.
„Chociaż życie na Litwie jest skomplikowane i problematyczne, jednak czuję się tutaj wyśmienicie. Tutaj jest ciekawie. W niewielkim stopniu dotknąłem korzeni Litwy, przeszłości, w której drzemią wielkiej i skomplikowane wydarzenia. Kiedy w tym środowisku, jak z punktu widzenia geograficznego, tak i duchowego, zapuszczasz korzenie, to trudno stąd wyjechać” - powiedział Delfi Öhman.
Jego zdaniem, Litwa jest unikalnym terytorium i w Europie, i we Wschodniej Europie, i w kontekście krajów bałtyckich. Tutaj dużo przeróżnych wyzwań, osób, wodzów, traum, jednak Litwa nadal jest żywa.
„Teoretycznie Litwa musiałaby być czyjąś prowincją – Polski, Rosji albo innego państwa. Cudem jest, że istniejecie” - mówił Szwed.
Filmowiec twierdzi, że żyjemy w skomplikowanym okresie, kiedy kraj się zmienia, ale wciąż nie znalazł swojej formy oraz określił trzy wyzwania, które czekają Litwę.
Pierwszy – to migracja. Jego zdaniem, celowym jest zwiększyć zainteresowanie tym zjawiskiem, badać jego złe i dobre strony.
„Druga kwestia – wzmocnienie niepodległości w sensie energetycznym. Teraz jest odpowiedni okres na podjęcie decyzji. Jako Szwed cieszę się, kiedy widzę, jak progresuje budowa łącza elektrycznego ze Szwecją” - wyliczał Öhman.
Trzecią kwestią jest odziedziczenie przeszłości. Zdaniem filmowca, przeszłość Litwy jest bardzo skomplikowana. Często padają pytania, czym jest Litwa, kim byli Litwini, co zrobili, czego nie zrobili, jednak część historii się zapomina.
„Po pierwsze, przypomniałbym o Holokauście – wkład Żydów w tożsamość Litwy jest większa nie powszechnie się uważa. Zaczynam rozumieć, jak to jest. Litwa rozstrzelała strategicznie ważną warstwę swej niepodległości. To – część straconej niepodległości Litwy i to trzeba dobrze zrozumieć” - podkreślił Öhman.
