Oficjalną przyczyną była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju, obawa przed mroźną zimą, która mogła zagrozić bezpieczeństwu energetycznemu Polski, a także groźba interwencji zbrojnej przez pozostałe państwa Układu Warszawskiego. W rzeczywistości reżim komunistyczny obawiał się utraty władzy w obliczu rosnących w silę ruchów związkowych, a przede wszystkim NSZZ „Solidarność”.
Przepisy stanu wojennego ograniczały podstawowe prawa obywatelskie, wprowadziły m.in. godzinę milicyjną, zawiesiły działalność organizacji społecznych i związków zawodowych. Zmilitaryzowano główne działy gospodarki, zakazano zmian miejsca pobytu, wprowadzono cenzurę korespondencji, a także tryb doraźny w postępowaniu sądowym. Działaczy Solidarności, opozycji politycznej oraz kilkunastu reprezentantów władzy internowano.
Stan wojenny spotkał się z silnym sprzeciwem polskiego społeczeństwa. Został on zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a następnie zniesiony 22 lipca 1983 roku.