Rząd przeanalizuje wnioski dotyczące odszkodowania za sowiecką okupację

„W poniedziałek chcielibyśmy przekazać wnioski komisji rządowi i dopiero wtedy zdecydować o dalszych działaniach. Jest tam kilka ciekawych pomysłów, które chcielibyśmy omówić na spotkaniu rządu” – powiedział Deividas Matulionis.

Komisja powołana przez rząd w ubiegłym tygodniu przedstawiła plan działań w dochodzeniu odszkodowań za straty poniesione w wyniku sowieckiej okupacji.

Przewodniczącą grupy eksperckiej została dyrektor Centrum Badań Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy Teresė Birutė Burauskaitė. Treść propozycji komisji na razie nie jest komentowana. Szefowa grupy informuje, że jednym z działań ma być ukazanie się szczegółowej publikacji w kilku językach.

Zdaniem przewodniczącej, warto byłoby kontynuować pracę komisji, jednak o tym zdecyduje rząd.

W końcu maja rząd podjął decyzję o powołaniu specjalnej komisji, której zadaniem było
przygotowanie punktów negocjacyjnych i planu działania w dochodzeniu odszkodowania. W skład komisji weszli przedstawiciele różnych ministerstw oraz przewodniczący Litewskiego Związku Więźniów Politycznych i Zesłańców Povilas Jakučionis, historyk Algimantas Kasparavičius, dyrektor Litewskiego Archiwum Historii Virginija Čijunskienė, szef sekretariatu Międzynarodowej Komisji ds. Zbrodni Reżimów Sowieckiego i Nazistowskiego Ronaldas Račinskas.

Audronius Ažubalis, litewski minister spraw zagranicznych, poinformował niedawno, że w trakcie swojej kadencji temat odszkodowań za okupację sowiecką w stosunkach z Rosją poruszał sześciokrotnie i za każdym razem otrzymywał negatywną odpowiedź.

Ponad połowa mieszkańców kraju uważa, że należy domagać się od Rosji odszkodowania za sowiecką okupację. Tak wynika z sondażu BNS, który przeprowadził RAIT na przełomie maja i czerwca. 54 proc. respondentów opowiedziało się za dochodzeniem odszkodowania, 41 proc. ankietowanych było przeciw, 5 proc. nie odpowiedziało na pytanie lub nie miało zdania w tej sprawie.

W sondażu wzięła udział reprezentatywna grupa 1012 mieszkańców Litwy w wieku od 15 do 74 lat.

Związek Radziecki przyłączył Litwę w 1940 roku, wręczając ówczesnym władzom ultimatum i wysyłając ponad 150 tys. żołnierzy Armii Czerwonej. Na początku okupacji do łagrów trafiło 275 tys. osób, na froncie zginęło 25 tys. mieszkańców Litwy, a w walce przeciw okupacji zginęło ponad 20 tys. mieszkańców.

Kwestia odszkodowań Litwa po raz pierwszy poruszyła bezpośrednio po ogłoszeniu niepodległości w 1990 roku, wtedy też w przeprowadzonym referendum, obywatele Litwy wyrazili wolę dochodzenia odszkodowań za okupację sowiecką.